www.orator.fora.pl

orator

.
Kameralny Teatr Muzyczny w Koszalinie. Komedia mówiona i śpiewana wg Jana Kochanowskiego pt.

BIESIADA u JANA.

Premiera - sierpień 1980.

Dodać wypada, że wspaniałą muzykę do tego przedstawienia napisał Mikołaj Borek (muzyk, kompozytor i pedagog Akademii Muzycznej w Gdańsku), dekoracje i kostiumy opracowała Kika Lelicińska (scenograf BTD w Koszalinie), solowe partie wokalne wykonywał Wacław Kubicki (muzyk, wokalista, pedagog Akademii Muzycznej w Gdańsku), solowe partie na gitarze klasycznej, współpraca literacka i reżyserska - Ryszard Popowski (poeta, muzyk i pedagog Akademii Muzycznej w Gdańsku), no i ten czwarty (Władysław Pitak) występujący w roli Jana Kochanowskiego (autor scenariusza, reżyser spektaklu, aktor i pedagog Akademii Muzycznej w Gdańsku i Akademii Pedagogicznej w Słupsku.

.

.

Władysław Pitak w roli Jana Kochanowskiego informuje publiczność, że Czarnolas będzie miejscem biesiady imieninowej. Wezmą w niej udział przyjaciele Jana z okresu tzw. dworskiego oraz wszystkie panny i kawalerowie, boć to będzie noc świętojańska.
.
"W onym spectaculum obaczycie przyjaciół moich, którzy do Czarnolasu na bankiet zaprosić się zechcieli.
.
Azaż to nie rozkosz namówić się z nimi a naśmiać. Słuchać, jakie też mają przygody, jakie przypadki ludzkie, co się komu przygodziło. A ja sobie jedno będę rozważał, a wspominał,iż to wszytko działo za czasów onych, młodszych lat moich"
(ze scenopisu)

.

Mikołaj Borek , autor muzyki do przedstawienia oraz wykonawca jednej z ról.
.

.
Dzbanie mój pisany,
Dzbanie polewany,
Przymkni się do nas, a daj się nachylić,
Chciałbym twym darem gości swych posilić.
.
Nie darmo Bakcha z rogami malują,
Bo pijanego i dzieci poczują.
Niech głowa, niech mu służą dobrze nogi -
Sama postawa ukazuje rogi.
.
("Na pijanego"
Jan Kochanowski)
.

.
Miło szaleć, kiedy czas po temu,
A tak, bracia, przypij każdy swemu,
Bo o głodzie nie chce się tańcować,
A podpiwszy łacniej już błaznować.

.

.
Sobie śpiewam a muzom. Bo kto jest na ziemi
Co by serce ucieszyć chciał pieśniami memi?
Kto nie woli tym czasem zysku mieć na pieczy,
Łapając grosza zewsząd, a podobno k'rzeczy.

.

.
Trzeźwy jestem do niczego,
Jesli wino mnie nie krzepi.
Wtedy namyślam się długo,
Ociężały i bez siły,
Tylko ogryzam paznokcie,
Które nic nie zawiniły.
Ale gdy podchmielę sobie,
I zagrzeję winem ducha,
Czuję jak mi z głębi serca
Cały pieśni tłum wybucha.
.

.
Dzis bądź wesół, dziś użyj biesiady,
O przyszłym dniu niechaj proznej rady:
Tam dobra myśl nigdy nie postoi,
Gdzie z rejestru patrzą, co przystoi.
.

.
Dwa się mieli ku paniej, więc rymy pisali,
Aby się, czym kto może, paniej podobali.
.

.
Co by ty, urodziwa Hanno, na to dała,
Aby ta twoja gładkość wiecznie z tobą trwała?
Wierzę, w tym wieku młodym ani myślisz o tym
Ale byś też i dobrze myśliła, nic po tym.
.

.
Próżno uciec, próżno się przed miłością schronić,
Bo jako lotny nie ma pieszego dogonić?
.
("O miłości"-
Jan Kochanowski)
.

.
Kameralny Teatr Muzyczny w Koszalinie. Komedia mówiona i śpiewana wg Jana Kochanowskiego pt. BIESIADA u JANA. Premiera - sierpień 1980. Ostatnie przedstawienie - grudzień'1981.
.
Ryszard Popowski w czasie akompaniamentu gitarowego "Do Hanny"
.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Miłośników poezji Mistrza z Czarnolasu i muzyki gitarowej, skomponowanej w stylu epoki renesansowej możemy zadowolić udostępniając archiwalne nagrania na płycie CD .

Naprawdę warto, bo to kilkadziesiąt minut dobrej zabawy z polską poezją pełną humoru.

Kontakt:

[link widoczny dla zalogowanych]
tel. 600-809-254
.

Hiszpan · Gość

Motyw biesiady pojawiał się często w utworach literatury polskiej zarówno starych, jak i nowych. Pełnił on w nich wielorakie funkcje, w zależności od czasów, w jakich one powstawały. Bywały opisane dla prezentacji obyczajów związanych z biesiadą, tematem parodii lub ukazywania przemian dziejowych. W epoce oświecenia biesiada była bardzo popularnym tematem. Wykorzystywali go w swoich utworach m.in. J. Kochanowski i I. Krasicki.

,,O doktorze Hiszpanie? J. Kochanowskiego to fraszka obyczajowa z elementami dialogu. Opowiada o doktorze, który podczas biesiady udaje się spać ,,Nasz dobry doktor spać się od nas bierze?. Towarzyszą zabawy nie podoba się pomysł Hiszpana i planują zaskoczyć go później "Dajcie mu pokój, najdziem go w pościeli? ?Po wieczerzy udają się wraz z trunkiem do pokoju doktora, wywarzają drzwi "Puszczaj, doktorze towarzyszu miły. Doktor nie puścił ale drzwi puściły? i opijają go. Fraszka zakończona jest puentą ,, Szedłem spać trzeźwo a wstanę pijany?

Tytułowy Hiszpan to bohater autentyczny, Piotr Roizjusz, spolonizowany Hiszpan, dworzanin króla Zygmunta Augusta, był lekarzem, prawnikiem oraz poetą. W utworze tym poeta odwołuje się do swoich doświadczeń związanych z długoletnim pobytem na dworze, z niezwykłą sprawnością odmalowuje atmosferę biesiad, w jakich zapewne wielokrotnie sam brał udział. Fraszka nie ocenia bohatera, jest też pozbawiona jakiegokolwiek znaku dydaktyzmu. Jej celem jest wyłącznie zabawa i żart.

Arabeska · Gość

Motyw biesiady przewija się także w satyrze I.Krasickiego pt. ,,Pijaństwo??.

Wiersz ma formę narracji rozpoczętej i zakończonej dialogiem pomiędzy dwoma znajomymi. Jeden z nich narzeka na zły stan zdrowia spowodowany nadużyciem alkoholu, co prowokuje do rozmowy o szkodliwości tej używki.. Pierwszej części utworu ,,pijak?? opowiada, co spowodowało jego złe samopoczucie. Rozpoczyna się od imienin żony, na których nie można było sobie odmówić wypicia za zdrowie ukochanej ,, Upiłem się onegdaj dla imienin żony;

Głós · Gość

W kontekście historyczno - literackim chodzi o to, że i Krasicki i Kochanowski przebywali dosyć długo na dworach królewskich, wiec mogli (i robili to) obserwować rózne zachowania ludzkie zwłaszcza po wypiciu alkoholu. Ośmieszali w delikatny sposób ten stan i uczyli dlaczego nie powinno się pić

„Pijaństwo”. Celem tego utworu jest ukazanie i napiętnowanie największej polskiej wady – tytułowego pijaństwa. Satyra ta to próba walki z nałogiem pijaństwa jaki rozpowszechnił się u szlachty. Krasicki ukazuje zgubne i szkodliwe skutki picia alkoholu, który jest przyczyną swad, prowadzi do warcholstwa i anarchii. Jeden z rozmawiających bohaterów jest klasycznym przykładem człowieka uwikłanego w nałóg alkoholowy, który szuka okazji do picia i nie przepuszcza żadnej okazji aby się napić. Jego wypowiedzi składają się na przerażający obraz szlacheckiej Polski, która jest ciągle pijana, otumaniona alkoholem i nie słuchająca żadnych autorytetów. Szlachcic upija się regularnie, choć alkohol wyraźnie mu szkodzi. Tłumaczenia obnażają jego słabą wolę i tendencję do samooszukiwania się. Krasicki doskonale pokazał jak w tym przypadku słynna polska gościnność staje się pretekstem do picia alkoholu.:

„Jakże nie poczęstować, gdy kto w dom przychodzi?
Jak częstować, a nie pić? I to się nie godzi”.

Historia kończy się krytyką pijaństwa i wyliczeniem jego zgubnych skutków: nudności, ból głowy, kłótnie, awantury, guzy i siniaki. Drugi uczestnik rozmowy to rzecznik trzeźwości, który podkreśla jak zgubnym nałogiem jest nadużywanie alkoholu. Po takiej pochwale trzeźwości, jaką wygłasza bohater, wydawałoby się, że zejdzie z pijackiej drogi. Tymczasem na pocieszenie znajduje on niefortunny sposób, który przed momentem krytykował – ponowne upicie się. Tutaj poeta nie tylko wyszydza i ośmiesza wady Polaków, ale wskazuje również drogi właściwego postępowania. W ten sposób realizuje swój dydaktyczny cel.

O doktorze Hiszpanie”. Fraszka ta jest przykładem utworu poświęconego konkretnej osobie. Jej bohaterem jest nadworny lekarz biskupa krakowskiego, prawnik, poeta pochodzący z Hiszpanii Piotr Rojzjusz. Pretekstem do napisania tej fraszki był zbytni pociąg dworzan królewskich do trunku. Autor opowiada o przygodzie tytułowego bohatera, który opuścił wcześniej dworską biesiadę, bo chciał się położyć. Biesiadnicy nie pozwolili mu jednak na to i z dzbanem pełnym wina udali się do doktora. Wywarzyli drzwi i go upili. We fraszce tej Kochanowski doskonale oddał atmosferę panującą wśród dworzan, którzy byli skłonni do biesiadowania i pijaństwa.

JK · Gość

Jan Kochanowski urodził się w 1530 roku, a zmarł w wieku 54 lat.

Studiował... Nie, to już znacie, nie będę Wam przedstawiać biografii patrona. Przecież każdy uczeń każdej szkoły zna ją doskonale. Zastanówmy się raczej nad istotą twórczości Jana z Czarnolasu. Fakt, że Kochanowski wielkim poeta był, jest niezbity, o czym on sam, Mistrz Jan, doskonale wiedział - "I wdarłem się na skałę pięknej Kaliopy / Gdzie dotychmiast nie było znaku polskiej stopy." Wcale nie był poetą skromnym. Wierzył, że stworzył dzieło trwałe, które będzie podziwiane przez czytelników. I miał rację!

Jajko · Gość

Wielokrotnie stwierdzamy, że życie jest grą, a świat nie jest doskonały. Wydaje nam się, że wymyśliliśmy coś nowego. Odkryliśmy jednak przysłowiową "Amerykę w konserwie", Jan z Czarnolasu wiedział to już ponad 400 lat temu.

Franciszek · Gość

Fraszki Kochanowskiego to prawdziwa galeria tematów, postaci i zachowań, to bogactwo humoru renesansowego. Fraszki religijne są wprawdzie poważniejsze od innych, ale to przecież... fraszki. Poeta udowodnił, że nawet wiersz nagrobny może być żartobliwy.

Kochanowski, umieszczając w tych miniaturkach elementy satyry obyczajowej, chciał atakować występki i zachowania, a nie osoby. Wyszydza, a wyolbrzymiając skłania, nawet nas, współczesnych, do zadumy nad naszym życiem i postępowaniem.

Jan, tak jak my, lubił dobrą zabawę w miłym towarzystwie. Jego utwory mimo różnicy kilku wieków, są bardzo aktualne, a on sam niewiele różnił się od nas. Dzban wina uważał za miłe uzupełnienie biesiady. "Pijcie" - powiadał, ale z umiarem - "Pijcie, grajcie, miłujcie - Jan niech fraszki pisze".

ulka · Gość

Jan Kochanowski był prawdziwym wirtuozem słowa. Pod jego ręką język polski zaczął śpiewać, grać, żyć. Dla niego słowo było materiałem, w którym rzeźbił, bawił się nim i całą poezją.

Fraszki potwierdzają to: "Miłości pragną nie pragną tu złota" - zdanie wydaje się zrozumiałe, ale jak na złość umieszczone zostało we fraszce pt. "Raki". Możemy je czytać odwrotnie: "Złota tu pragną nie pragną miłości" i wtedy stają się one złośliwą satyrą.

Gytrer · Gość

Te miniaturowe poematy były wprawką literacką pisarza, natomiast pieśni Mistrza Jana dają najpełniejszy obraz poglądów poety. Pokazują nam Kochanowskiego - patriotę, pisarza - humanistę, wypowiadającego się na temat filozofii, miłości, wartości, które najwyżej cenił w życiu. Były to sprawy szablonowe, które od góry do dołu omówił już każdy humanista.

Jan z Czarnolasu potrafił schematom nadać charakter wypowiedzi zupełnie nowych i wiecznie aktualnych, równie cennych dla Polaka epoki Zygmunta Augusta, jak i dla żyjącego w czasach zdominowanych przez TV i komputery.

Naczelnym problemem tej liryki jest człowiek. Człowiek wyzwolony z przesądów. Jest wszechstronny, znajduje swoje miejsce w świecie jako jednostka i jako członek zbiorowości. Wszystko więc w duchu dojrzałego renesansu.

Za Horacym poeta powtarza: "carpe diem", wyraża fascynację światem, radość życia i podziw dla uroków natury. Uważa, że należy cieszyć się życiem i nie przejmować zbytnio przyszłością, co doradzali epikurejczycy. Kochanowski stwierdza, że trzeba nauczyć się znosić szczęścia i nieszczęścia, jak namawiali stoicy. Był zdania, że nie należy w niczym przesadzać, a cnota jest największą wartością.

Cyceron · Gość

W wielu pieśniach nawiązuje do zasady Cycerona, mówiącej o obojętności mędrca wobec odmian losu. Potwierdzają to słowa: "Na szczęście wszelakie, serce ma być jednakie". Kochanowski głosił potrzebę pogodzenia się z losem, uczy akceptacji "dziwności" świata. Przeżywanie piękna bierze górę nad refleksją: wszystkiego objaśnić się nie da.

Z pieśni Kochanowskiego przebija wielka afirmacja życia. Samotność jest złem, szukajmy więc towarzystwa możliwie najlepszego. Zabawa zbliża do siebie ludzi, a zwłaszcza, gdy na stole pojawia się napój filozofów - wino, gdy przyjaznym rozmowom towarzyszy muzyka.

Kochan · Gość

Kochanowski był człowiekiem wierzącym, ale niezależnie od tego odnosił się z dużym dystansem do teologicznych roztrząsań, przede wszystkim bowiem był humanistą. Unikał udziału w sporach religijnych ze względu na swój filozoficzny sceptycyzm.

Jan z Czarnolasu zmniejszył dystans pomiędzy człowiekiem a Bogiem. Jest to Bóg - Stwórca, Budowniczy natury, który dla człowieka stanowi schronienie. Bóg zsyła na niego zarówno cierpienie, jak i radość, a także nagradza on prawość, służbę ojczyźnie i cnotę: "A jeśli komu droga otwarta do nieba / Tym co służą ojczyźnie".

Z religijnością renesansową nie kłóci się fakt, że chrześcijańskiemu Bogu towarzyszy Fortuna, symbol przeznaczenia i chwiejności ludzkiego losu. Podobno Fortuna jest kobietą kapryśną i niestałą. Cóż, skoro tak, Kochanowski radzi, aby cieszyć się tym, co zechciała nam ofiarować.

Poeta porównuje zmienność ludzkich losów do rytmu natury. Wszystko ciągle się przeobraża. Przyroda, tak jak życie, nie zawsze jest sielankowa.

czarny Las · Gość

Jan z Czarnolasu, mimo swojego wieku, nie jest poetą przebrzmiałym. Pisząc swoje wiersze, wiedział dokładnie, że mimo upływających lat niewiele się zmieni. Ludzie dalej lubią się bawić, kochają, bywają leniwi, zaniedbują sprawy ważne. Smucą się i radują, denerwują na ślepy los, nieprzewidywalność życia i wydarzeń. Nie mówmy więc z lekceważeniem: Kochanowski? Co on wie, żył prawie równocześnie z dinozaurami.

Kochanowski był nie tylko wspaniałym poetą, ale też wielkim Polakiem, żywo zainteresowanym sprawami narodu. W poematach politycznych "Zgoda" i "Satyr", a także w pieśniach patriotycznych i w "Odprawie posłów greckich" porusza problemy ważne dla polskiego czasów. My też możemy odnaleźć w nich myśli i rady ciągle aktualne. Kochanowski w "Zgodzie" zwraca się do Polaków, aby zakończyli kłótnie. Krytykuje też opieszałość i brak zaangażowania w sprawy państwa, to, że szlachta z rycerzy przemieniła się w kupców.

Kochanowski stwarza własny model patrioty, każdy człowiek powinien służyć ojczyźnie w miarę swych możliwości: "Służmy poczciwej sławie, a jako kto może / Niech ku pożytku dobra spólnego pomoże".

Utwory, w których dochodzą do głosu sprawy codziennego życia, sprawy ludzkie, są żywe do tej pory. Przyjmujemy je jak gdyby były pisane z myślą o nas, współczesnych.

herta · Gość

Twórczość Jana Kochanowskiego właśnie dzięki swojej uniwersalnej treści, która jest skierowana do wszystkich i do każdego z osobna, była już za życia autora bardzo popularna. Sam Mistrz był do swego dzieła bardzo przywiązany i trafnie oceniał jego wartość.

orator

orator